Na današnji dan, 1. avgusta 1877. godine u zaseoku Đurići na planini Tari, Josif Pančić pronašao je novu vrstu omorike koja je po njemu dobila ime – Pančićeva omorika. Prisetimo se reči i dela ovog znamenitog srpskog naučnika…
“Mi se više ne zadovoljavamo onim, što su drugi saznali, ili što smo gotovo od predaka nasledili; mi podvrgavamo novoj analizi hipoteze, kojima se svet od vekova klanjao, mi napuštamo istine, koje su nam se do skora neoborive činile, mi se maštamo za tajne, za koje smo dugo držali, da su čovečijem umu nedostižne…. Mi zaziremo od najsjajnijih teorija, ma kad ili ma kime one izrečene bile, i ne primamo ih, dok se kritički ne uverimo, da se slažu sa jasnim i utvrđenim zakonima prirodnim”, govorio je svojevremeno jedan od najvećih srpskih prirodnjaka i naučnika Josif Pančić.
Godine 1855. Pančić je prvi put čuo da u Zapadnoj Srbiji postoji posebna vrsta četinara – omorika.
Deset godina kasnije je dobio dvije njene grane, a trebalo je da prođe još deset godina da na planini Tari, u zaseoku Đurići, 1. avgusta 1877. godine pronađe do tada nepoznati četinar – omoriku koja je po njemu dobila ime – Pančićeva omorika (lat. Picea omorika).
Pored endemske omorike Pančić je otkrio još 101 i opisao oko 2.500 biljnih vrsta. Prvi je naučno opisao, obradio i sistematizovao floru Srbije i bio je otac ekologije ove zemlje.
Po Josifu Pančiću imenovan je i Pančićev vrh, najviši vrh na planini Kopaonik, gde se nalazi i mauzolej u koji su preneseni njegovi posmrtni ostaci 1951. godine.
Bio je svetski priznat botaničar, osnivač Zoološkog i Botaničkog kabineta, tvorac ogledne botaničke bašte u Beogradu, osnovao je i Geološki zavod, bio je rektor Velike škole u Beogradu.
Na predlog srpskih institucija, UNESKO je istakao Pančićevu godišnjicu kao i predstojeće jubileje Mihajla Pupina (160 godina rođenja), Jovana Cvijića (150 godina rođenja, iduće godine) i Stevana Mokranjca (100 godina od smrti).
Pančić je dve decenije pre nego što je osnovao botaničku baštu utemeljio jednu od najbogatijih botaničkih biblioteka, koja se sada nalazi u “Jevremovcu”, u to vreme, srednom 19. veka, je formirano odeljenje za “jestastvenu istoriju” na tadašnjem beogradskom Liceju.
Lekar po pozivu, a botaničar po naklonosti Josif P. Pančić, rođen je 1814. godine u selu Ugrini, u Bribirskoj opštini, na padinama severnog Velebita, u današnjoj Hrvatskoj.
Roditelji su mu bili siromašni, a stric mu je bio u Gospiću arhiđakon, pa ga je uzeo kod sebe i starao se o njegovom školovanju. Osnovnu školu Josif Pančić završio je u Gospiću, gimnaziju u Rijeci, a medicinu u Budimpešti 1842. godine.
Za vreme boravka u Beču upoznao se i sprijateljio s Vukom Karadžićem, na čiji predlog je odlučio da dođe u Srbiju u maju 1846. godine, za vreme vladavine kneza Aleksandra Karađorđevića.
U prvo vreme, nije mogao da nađe posao. Čekajući na postavljenje u Srbiji, obilazio je užički kraj i bavio se izučavanjem biljnog sveta.
Tada je u neposrednoj okolini Jagodine vladao trbušni tifus, pa ga je Avram Petronijević, ministar inostranih poslova i vlasnik fabrike stakla, pozvao da dođe u tu oblast i pomogne u suzbijanju bolesti. Pančić je prihvatio i za pola godine uspešno suzbio tifus.
Tokom svog boravka u tom kraju, upoznao se s biljnim svetom Jagodine, Belice i Crnog vrha.
Stanovnici Jagodine su veoma zavoleli Pančića zbog njegove marljivosti i savesnosti, i kada je on dobio ponudu za radno mesto u Negotinu, oni mu nisu dozvolili da ih napusti.
Pančić je postavljen za okružnog jagodinskog lekara u početku 1847. godine, a već u novembru je bio premešten u Kragujevački okrug.
Za vreme boravka u Jagodini upoznao je Ljudmilu, ćerku barona inženjera Kordona, s kojom se venčao u januaru 1849. godine
Umro je 25. februara 1888. godine.
Izvor: Mondo
